Eğitim Hakkında
Bu seçkin uzmanlık programı, tek bir yapay zekâ modelinin yeteneklerinin ötesine geçerek, otonom, akıllı "agent"ların bir araya gelerek tek başlarına çözemeyecekleri karmaşık problemleri nasıl kolektif bir zekâ ile çözdüğünü inceler. Katılımcılar, bu otonom agent'ların nasıl tasarlandığını, birbirleriyle nasıl iletişim kurup müzakere ettiğini ve en önemlisi, ortak bir hedef doğrultusunda iş birliği yapmayı veya rekabet etmeyi nasıl "öğrendiklerini" en temel teorilerden en gelişmiş algoritmalara kadar derinlemesine öğreneceklerdir. Program, katılımcılara sadece mevcut sistemleri analiz etme değil, aynı zamanda tedarik zinciri optimizasyonundan finansal piyasa simülasyonlarına kadar kendi merkeziyetsiz, adapte olabilen ve dayanıklı (resilient) yapay zekâ sistemlerini tasarlama ve geliştirme yetkinliği kazandırmayı hedefler.
Çoklu Agent Sistemleri (MAS), her biri kendi hedefleri, algıları ve aksiyonları olan birden fazla otonom ajanın, ortak bir ortamda etkileşime girerek oluşturduğu bir sistemdir. Bu sistemlerde zekâ, tek bir merkezi beyinde değil, agent'lar arası etkileşimden "emergent" (beliren) bir özellik olarak ortaya çıkar. Eğitimde;
- Teorik Temeller: Agent Teorisi (BDI- İnanç-Arzu-Niyet Modeli), Dağıtık Sistemler ve Oyun Teorisi (Nash Dengesi, Pareto Optimumu).
- İletişim ve Koordinasyon: Agent İletişim Dilleri (FIPA-ACL), Müzakere ve Açık Artırma Protokolleri (Contract Net), Kara Tahta (Blackboard) Mimarileri ve Stigmerji.
- Öğrenme Mekanizmaları: Çoklu Agent Pekiştirmeli Öğrenme (MARL) en önemli odak noktası olacaktır. MADDPG, QMIX, COMA gibi en güncel MARL algoritmaları.
- Modern Uygulamalar: LLM Tabanlı Agent Simülasyonları (örn: Stanford'un "Generative Agents" projesi) ve AutoGen gibi framework'ler ile üretken agent'ların kolektif davranışları incelenecektir.
Kimler İçindir?
- Karmaşık ve dağıtık yapay zekâ sistemleri tasarlayan Kıdemli Yapay Zekâ Mühendisleri ve Araştırmacıları,
- Çoklu robotların (swarm robotics) koordinasyonu üzerine çalışan Robotik Mühendisleri,
- Ekonomik piyasaları, sosyal dinamikleri veya tedarik zincirlerini modelleyen Simülasyon Uzmanları ve Kantitatif Analistler,
- Merkeziyetsiz otonom organizasyonlar (DAO) ve Web3 ekosistemleri için zeki sistemler geliştiren Blockchain ve Sistem Mimarları,
- Gerçekçi ve dinamik sanal dünyalar yaratmak isteyen Oyun Geliştirme (Game AI) Uzmanları.
Sertifika
Eğitimlerimize %80 oranında katılım gösterilmesi ve eğitim müfredatına göre uygulanacak sınav/projelerin başarıyla tamamlanması durumunda, eğitimin sonunda dijital ve QR kod destekli “BT Akademi Başarı Sertifikası” verilmektedir.
Eğitim İçeriği
- 1.1. Agent Kavramının Tanımlanması
- Zeki Agent Nedir? Otonomi, reaktivite, pro-aktivite ve sosyal yetenek kavramları.
- Basit Refleks Agent'larından Akıl Yürüten (Deliberative) Agent'lara.
- Agent'ların Sınıflandırılması ve Ortam (Environment) Tipleri.
- Agent Teorisi: BDI (Belief-Desire-Intention) gibi bilişsel agent mimarilerinin derinlemesine incelenmesi.
- Oyun Teorisi: Agent'lar arası stratejik etkileşimleri modelleme. Normal ve Kapsamlı Form Oyunlar, Nash Dengesi, Mahkûmun İkilemi ve bunun işbirliğine etkileri.
- Dağıtık Problem Çözme (Distributed Problem Solving): Görev ayrışımı ve sonuç sentezi.
2.1. Agent İletişim Dilleri (ACL)
-
- İletişimin Temelleri: Sözdizimi (Syntax), Anlambilim (Semantics) ve Pragmatik (Pragmatics).
- FIPA-ACL ve KQML: Endüstri standardı iletişim dillerinin yapısı, konuşma eylemleri (performatives) ve ontolojiler.
- Vaka İncelemesi: Basit bir "istek-cevap" (request-inform) diyaloğunun kodlanması.
o Kara Tahta (Blackboard) Sistemleri: Agent'ların ortak bir bilgi alanına yazıp okuyarak dolaylı yoldan iletişim kurduğu mimari.
o Mesajlaşma (Message Passing) Sistemleri: Agent'ların birbirlerine doğrudan mesaj gönderdiği mimariler
3.1. Koordinasyon Teknikleri
-
- Açık Artırma (Auction) Protokolleri: Görevlerin veya kaynakların agent'lar arasında verimli bir şekilde dağıtılması (İngiliz, Hollanda, Vickrey açık artırmaları).
- Contract Net Protokolü: Bir agent'ın bir görevi ilan etmesi ve diğer agent'ların teklif vererek görevi üstlenmesi süreci.
- • Stigmerji: Karıncaların feromon izleri bırakması gibi, agent'ların ortamda iz bırakarak dolaylı yoldan koordine olması.
- Müzakere Protokolleri ve Stratejileri: Teklif verme, karşı teklif sunma ve anlaşmaya varma.
- Fayda (Utility) Fonksiyonları ile agent'ların tercihlerini modelleme.
o Agent'ların ortak bir hedef için geçici takımlar veya gruplar (koalisyonlar) oluşturma mantığı ve algoritmaları.
4.1. MARL'ın Temel Zorlukları
-
- Durağan Olmayan Ortam (Non-stationarity): Bir agent öğrenirken, diğer agent'ların da değişmesiyle ortamın sürekli "kaygan" hale gelmesi.
- Kredi Atama Problemi (Credit Assignment Problem): Kolektif bir başarının veya başarısızlığın hangi agent'ın hangi aksiyonundan kaynaklandığını belirleme zorluğu.
- Bağımsız Öğrenenler (Independent Learners): En basit yaklaşım ve limitasyonları (örn: Independent Q-Learning).
- Merkezi Eğitim-Merkeziyetsiz Uygulama (CTDE-Centralized Training with Decentralized Execution): En popüler paradigma. Simülasyon sırasında tüm bilgiyi kullanan merkezi bir "eleştirmen" ile eğitip, canlıda sadece kendi gözlemleriyle hareket eden agent'lar yaratma.
- Değer Ayrıştırma (Value Decomposition) Yöntemleri: QMIX ve VDN gibi algoritmalarla global ödül fonksiyonunu yerel agent'lara adil bir şekilde dağıtma.
- Politika Gradyan Yöntemleri: MADDPG gibi aktör-kritik tabanlı algoritmalar.
- PettingZoo kütüphanesi ile klasik çoklu agent ortamlarında (örn: av-avcı, işbirliği gerektiren oyunlar) MARL algoritmalarının kodlanması ve eğitilmesi.
5.1. LLM'leri Agent Beyni Olarak Kullanma
-
- Stanford'un "Generative Agents" projesinin derinlemesine analizi: LLM'lerin hafıza, planlama ve yansıtma (reflection) yetenekleriyle nasıl inandırıcı sosyal davranışlar sergilediği.
- Microsoft AutoGen ve LangChain Agents: Farklı rollerdeki (örn: "yazılımcı", "testçi", "proje yöneticisi") LLM agent'larının bir yazılım projesini kolektif olarak tamamladığı sistemlerin tasarlanması.
- Vaka İncelemesi: Bir pazar araştırması simülasyonu ("müşteri" agent'lar ve "satıcı" agent'lar).
Merkeziyetsiz Otonom Lojistik Ağı Simülasyonu Bu modül, aşamalı bir proje çalışması olarak yapılandırılmıştır:
- Aşama 1: Ortam ve Agent'ların Tasarımı
- Bir harita üzerinde depolar, müşteriler ve dinamik talep noktaları içeren bir simülasyon ortamı (Mesa veya custom Python) oluşturma.
- Otonom teslimat kamyonu (veya drone) agent'larının tasarlanması: Algılama (yakındaki diğer kamyonlar, talep noktaları), aksiyonlar (hareket et, paket al/bırak) ve hedefler (maliyeti minimize et).
- Yeni teslimat görevlerinin, en uygun kamyon agent'ına Contract Net veya açık artırma protokolü ile atanması.
- Kamyon agent'larının, çarpışmalardan kaçınmayı, trafik sıkışıklığını öngörmeyi ve rotalarını kolektif olarak optimize etmeyi MARL ile öğrenmesi.
- Simülasyonu çalıştırma ve sistemin genel verimliliğini (toplam teslimat süresi, yakıt maliyeti) ölçme.
- "Bir depoda arıza olursa" veya "ani bir talep artışı yaşanırsa" sistemin bu şoklara karşı ne kadar dayanıklı (resilient) olduğunu test etme.
7.1. Gerçek Dünya Uygulamaları
-
- Robotik (Swarm Intelligence), Otonom Araç Filoları, Tedarik Zinciri Yönetimi, Finansal Piyasalar, Elektrik Şebekesi Yönetimi, Savunma Sanayii.
- Kontrolden Çıkan Emergent Davranışlar: Agent'ların istenmeyen ve zararlı kolektif stratejiler geliştirmesi.
- Sorumluluk Problemi: Merkeziyetsiz bir sistemin neden olduğu bir hatadan kimin sorumlu olduğu.
- Manipülasyon ve Aldatma: Agent'ların kendi çıkarları için diğer agent'ları yanıltması.
- 8.1. Proje Sunumları ve Teknik Değerlendirme
- 8.2. Eğitimin Ana Çıkarımlarının Özetlenmesi
- 8.3. İleri Araştırma ve Kariyer için Yol Haritası
- Bu alandaki en önemli akademik konferanslar (AAMAS, NeurIPS), açık kaynaklı projelere katkı ve potansiyel araştırma konuları.
Neden Bu Eğitimi Almalısınız ?
- E-posta yanıt sürelerini dakikalardan saniyelere indirir, tutarlılığı artırır.
- Kurumsal veri kaynağına güvenli ve izlenebilir erişimle gölge BT riskini azaltır.
- Ölçülebilir kalite metrikleri (doğruluk, gizlilik, gecikme, maliyet) ile sürdürülebilir bir çözüm üretir.
- Şirket şemanıza ve iş kurallarınıza göre özelleştirilebilir yapı sunar (intent-SQL haritaları, guardrail’ler).
Önemli Notlar
Program ücretlerine KDV dahil değildir.
Paylaş: